Szlak

kontakt @

PAWEŁ BRYLIŃSKI (1814 - 1890)

      Rzeźbiarz ludowy, snycerz wędrowny. Urodził się 21.06.1814 r. w Wieruszowie. Około roku 1835 osiedlił się w Wielowsi Klasztornej, a później w Masanowie. Wędrował po wsiach i miasteczkach południowej Wielkopolski. Szlak swej wędrówki znaczył Bożymi Mękami, stawianymi na rozstajach dróg, w ogrodach i na cmentarzach głównie okolic Ostrowa i Odolanowa, a także Krotoszyna (w Orpiszewie), Pleszewa (w Kowalewie) oraz rodzinnego Wieruszowa (w Sokolnikach).

      Paweł Bryliński był artystą nieprzeciętnym. Wypracował swój własny warsztat rzeźbiarski, własny styl i schemat kompozycyjny programów ikonograficznych. Twórczość Pawła Brylińskiego jest dominująca w regionie ostrowskim i wyraża się w dwóch rodzajach rzeźby ludowej. Jeden obejmuje samodzielne rzeźby Chrystusa (w tym Ukrzyżowanego) i świętych w kapliczkach przydrożnych. Drugi - wyobrażenia świętych przyporządkowane bryle krzyży i słupów. Wielofigurowe kompozycje przedstawiają program pasyjny oraz rzeźby świętych patronów fundatorów i ich rodzin, opiekunów chłopskiego dobytku. Szczególnymi orędownikami wielkopolskiego ludu byli: św. Idzi, św. Roch, św. Walenty, św. Benon, św. Jan Nepomucen i św. Wawrzyniec.

      Liczba znanych dzieł Pawła Brylińskiego wciąż wzrasta. Obecnie wiadomo nam już o 35 krzyżach i sześciu słupach sakralnych oraz wielu nowo odnalezionych mniejszych rzeźbach.

      Życie twórcze Bożego snycerza wyznaczają lata 1840 - 1885. Pierwsza data wyryta jest na słupie pochodzącym z Ołoboku. Druga - widnieje na tablicy fundacyjnej krzyża w Masanowie.

      Paweł Bryliński zmarł 18.04.1890 r. w Masanowie.

Ryc.1
Wpis do księgi chrztów.
Fot. Ewa Chmielewska

Na zdjęciu (Ryc.1) - wpis do księgi chrztów w języku łacińskim.
W tłumaczeniu:

"Roku Pańskiego 1814.23.VI ja Ludwik Meyzner eremita misjonarz pierwszego Zakonu św. Pawła ochrzciłem chłopca imieniem Paweł syna Piotra Brylińskiego i Franciszki Polownej urodzonego dnia 21 o godzinie trzeciej po południu bieżącego miesiaca i roku, rodzice chrzestni Michał Śmieściak [Świeściak] i Barbara Brylska, wszyscy z Wieruszowa."